Welkom allemaal
Het thema voor deze viering was: Tijd van weggooien en bewaren / loslaten en vasthouden. En kort samengevat: wat zijn onze waarden.
Een thema van alle tijden. Toch hebben we , tijdens de voorbereiding van deze viering, geworsteld om helder te krijgen hoe wíj er naar kijken. Er is nogal een verschil tussen: weggooien- bewaren en loslaten- vasthouden. Eigenlijk gaat het over buitenkant en binnenkant en dus is de keuze gemaakt, die jullie op de voorkant van de liturgie zien staan.
Loslaten en vasthouden en wat zijn onze waarden. Het heeft alles te maken met zingevingsvragen.
Zingen: Gegroet jij die hier komt om licht
Het begin
Loslaten, wat kwam er in ons op. Wat noemden we, die eerste bijeenkomst:
BOEKEN FOTO’S TEKSTEN TIJDSCHRIFTEN SPEELGOED KLEDING GEREEDSCHAP VERPAKKINGSMATERIAAL BABYSPULLEN GEZONDHEID GELIEFDEN WERK HUS GELD VRIENDSCHAPPEN PERFECTIONISME CONTROLE OORDELEN ANGST GEWOONTEN BEELDEN VAN ONSZELF BEELDEN VAN ANDEREN VERLEDEN
(de woorden worden op kaartjes op blauwe ondergrond geprikt)
Muziek : Confiance
Loslaten
Loslaten is een woord van deze tijd. Zeker als je erop gespitst bent in de voorbereiding voor deze viering. Loslaten, het lijkt gemakkelijk, maar er is een fundamentele spanning tussen de maakbaarheid en onberekenbaarheid van het leven.
Loslaten, door gebeurtenissen, die je overkomen. Gebeurtenissen , waar jíj niet de oorzaak van bent, waar jíj niet om gevraagd hebt. Een paar voorbeelden: Donderdag was de dodenherdenking. Mensen, die de verschrikkingen van de tweede wereldoorlog, met zich mee dragen. … Gezinnen waar dit doorwerkt tot op de dag van vandaag. Er is een verleden, dat niet ophoudt, waar je mee moet leren leven. Loslaten/ achter je laten. Hoe moeilijk kan dat zijn! Wat te denken van de mensen, die wereldwijd op de vlucht zijn: voor oorlog en geweld, natuurrampen, armoede en honger. Ja, zij móéten ’loslaten’ en waar put je dán nog hoop en vertrouwen uit.
Wie kent niet in onze eigen kleine wereld - in ons eigen leven - gebeurtenissen, die zo ingrijpend zijn geweest of nog zijn: ontslagen worden; relaties die voorbij zijn; ziek worden; geliefden moeten missen. Los móeten laten. ” Probeer los te laten”, is dan heel wat gemakkelijker gezegd, dan gedaan.
maar
loslaten als keuze is een ander verhaal Ook dáár hebben we allemaal ervaring mee. In de vorige eeuw hebben we heel wat dogmatische, ideologische veren afgeschud. Loslaten voelde als bevrijding. Het waren a.h.w. kleine revoluties: politiek en religieus. Voorbeelden genoeg van loslaten, als bevrijding. Daardoor ontstond o.a. vanuit de kerken onze basisgemeente. Langzamerhand, de verzuiling voorbij.
Wat ons knelde moest overboord. We werden individualistischer. De vraag werd: “ Wat is goed voor mij. Waar word ik gelukkig van”. Werken aan jezelf. Maar dat autonoom zijn, blijkt echt niet zo gemakkelijk. Je kunt veel overboord gooien, maar is dat altijd winst? Zin en betekenis zullen we érgens aan moeten ontlenen. De grote verhalen werken niet meer, maar de behoefte aan kleine verhalen, tradities, rituelen… blijft. . . Eén ding is zeker: loslaten heeft verbinding nodig; verbinding met waarden. Wat zijn onze waarden. Waar houden wij ons aan vast. Waarom durven/ kunnen we los te laten.
Psychiater en filosoof Dirk de Wachter stelt zich diezelfde vraag en zegt het als volgt: “ We leven anders dan vroeger in een ikkige tijd; maar de mens, die alleen zin in zichzelf zoekt, vindt vooral een zelfportret- een biografie. Zingeving: “hoe moet ik leven”, “ waar haal ik mijn bezieling vandaan”, bestaat bij de gratie van de omgeving. Zijn antwoord ligt in de lijn van de filosoof Levinas: “ de Ander/ de ander, mijn medemens, geeft mij betekenis en zin , voorbij de waan van de dag”.
Zingen: Voor de zevende dag
Loslaten en vasthouden
Wat zijn die waarden , waar Leny het al over had, waaraan wij willen vasthouden, en wat hebben we nodig om te kunnen loslaten?
Over loslaten zijn heel veel teksten te vinden in zelfhulpboeken en allerlei geschriften.. Wij zochten ook op wat hierover in de bijbel te vinden is. En wat bleek: het woord ‘loslaten’ komt er maar sporadisch in voor, maar als je wat verder kijkt is het wel degelijk een grondthema.
Letterlijk komt het vooral voor in een meer juridische context: loslaten als vrijlaten. Zo is het bedoeld in de Bergrede, waar staat: ‘’ Wees barmhartig, zoals je Vader barmhartig is, oordeel niet en je zult niet geoordeeld worden, veroordeel niet en je zult niet veroordeeld worden, laat los en je zult losgelaten worden.. ‘ Dit loslaten is loslaten uit gevangenschap.
Maar misschien gaat het daar in wezen altijd om. Dat je iemand kunt vergeven, dat je leert accepteren, dat je je behoefte aan controle en je angst laat varen.. dat je opstaat, dat je weer verder kunt, dat is …bevrijding, loslaten uit gevangenschap…
Maar wat heb je dan nodig? Hoop en vertrouwen, overgave. En met dat grondthema staat de bijbel vol. Abraham die moest wegtrekken uit zijn land zonder te weten waarheen, met enkel een belofte, Mozes, een volk door de woestijn, koningen, profeten, het hele Oude Testament gaat dat zo door. Maar ook de evangelieverhalen gaan verder in die traditie. Een kind in een stal, genezingen, lopen over het water, opstanding..
Zoveel verhalen die allemaal draaien om de vraag: durf je te vertrouwen op een belofte?.
De verhalen laten zien hoe mensen daarmee worstelden en soms even mochten ervaren dat ze zich konden toevertrouwen aan, overgeven aan iets wat groter was dan zijzelf.
Zo kwamen we toch op een bekend verhaal, de gelijkenis van de verloren zoon. Er zitten meerdere lagen in, maar wij kijken nu vooral naar het beeld van die vader.
De vader die de jongste zoon laat gaan, ook al zal hij diep gekwetst zijn geweest toen zijn zoon de erfenis opeiste. Die daarmee eigenlijk zei: ik verklaar je alvast dood. Toch gaf hij hem wat hij vroeg. Hij liet zijn zoon los maar bleef hopen op een goede afloop, elke avond stond hij op de uitkijk. . Dat is liefde. En vertrouwen dat het goed zal komen, en uitzinnige blijdschap als dat gebeurt. Geen verwijten, niets over dat er eerst eens goed moet worden gepraat of wat je al niet kan bedenken in zo’n situatie, niets van ‘eigen schuld’, nee, hij is alleen maar blij en weet niet wat hij doen moet om zijn blijdschap te tonen. Alles wordt uit de kast gehaald.. te gek voor woorden.. Dat gaat ver voorbij onze normen en waarden. Het enige wat telt is mededogen..
Maar de jongste zoon, wat je ook van hem kan zeggen, had toch ergens dat beeld opgeslagen van een onvoorwaardelijk liefhebbende en barmhartige vader. Dat beeld gaf hem de moed om naar huis terug te keren. Hij was aan het eind van zijn Latijn en liet zich vallen, op ongenade of genade, en kijk wat er gebeurde. Hij werd opgevangen en binnengehaald als .. de verloren zoon..
Het verhaal is hiermee de illustratie van de tekst uit de Bergrede.: . Wees barmhartig zoals die vader, oordeel niet, bevrijd., laat los..
Rembrandt maakte een wonderschoon schilderij over deze thuiskomst, waarop de handen van de vader een heel speciale betekenis krijgen. Ik moest denken aan een boek van professor Kuitert, van eind vorige eeuw. Voor hem was niets meer zeker, maar waaraan hij bleef vasthouden was het beeld dat wij uiteindelijk in die handen vallen.
Als je dat vasthoudt, dan kan je ook loslaten.
Stilte
Zingen: Ik droomde U
Overgave
De Nederlandse priester Henri Nouwen had een opmerkelijke fascinatie: de trapeze act in het circus. Hij heeft zelfs een tijdje rondgereisd met een circus waar hij veel met de trapezewerkers sprak.
In een van zijn laatste boeken schrijft Nouwen: Op een dag zat ik met Rodleigh, de leider van de groep, in de caravan te praten.
Hij zei: ‘’Als ik spring, moet ik absoluut vertrouwen op degene die mij op moet vangen. Jij denkt misschien, net als de meeste toeschouwers, dat ik de grote ster ben van de trapeze. Maar de echte ster is Joe, die me vangt. Hij moet me op het exacte moment uit de lucht plukken als ik mijn verre sprong naar hem maak”. “Hoe lukt dat?” vroeg ik. “Wel”, zei Rodleigh, “het geheim is dat ik het vangen geheel aan Joe overlaat en zelf niets doe. Als ik na mijn salto’s op Joe afkom, moet ik gewoon mijn armen en handen uitstrekken en wachten tot hij me vangt. “Dus jij doet niets!” zei ik verbaasd. “Niets”, herhaalde Rodleigh. “Het ergste wat een springer kan doen is proberen de vanger te vangen. Als ik Joe’s polsen zou vastgrijpen, zou ik ze kunnen breken, of hij zou de mijne kunnen breken. Dat zou het einde zijn voor ons beiden. Een springer moet springen en een vanger vangen, en de springer moet met uitgestrekte armen en open handen erop vertrouwen dat zijn vanger er zal zijn”.
Zingen: Die mij droeg
Collecte voor Stichting Sant‘Egidio Apeldoorn
Have a little faith in me- John Hiatt
When the road gets dark
And you can no longer see
Just let my love throw a spark
And have a little faith in me
And when the tears you cry
Are all you can believe
Just give these loving arms a try
And have a little faith in me
Have a little faith in me
Have a little faith in me
Have a little faith in me
Have a little faith in me
When your secret heart
cannot speak so easily
Come here darlin'
From a whisper start
To have a little faith in me
And when your back's against the wall
Just turn around and you will see
I will catch, I will catch your fall baby
Just have a little faith in me
Vasthouden
Welke waarden laten we niet los? We houden vast:
Liefde, Hoop, Geloof, Vertrouwen, Overgave.
(deze woorden worden op kaartjes op groene ondergrond geprikt).
Zingen: Ubi Caritas
Laten we ..
Laten we niet kleingelovig zijn maar grootgelovig en
durven varen op onze diepste menselijke intuïtie
en ons talent voor verbeelding
Laten we liefhebben zo vurig en veel en hartstochtelijk
als we kunnen , omdát we het kunnen
Laten we leven zoals leven bedoeld is, gretig, gastvrij,
Gul, genadig,, alert, hier, nu
Laten we ze open doen
onze ogen, onze handen,
onze armen, onze harten, onze huizen,, onze grenzen
Laten we lachen, brood breken, wijn drinken
en zeggen: Luister hier ben ik
Spreek, ik luister
Laten we ze uitvoeren, die dromen die
liggen te slapen in de plooien van onze ziel
en een wereld maken waar niemand meer niemand is en
we genezen zijn van misverstand
Laten we ze koesteren, de zoete troostrijke woorden
En mild zijn voor hen die ze niet over hun lippen krijgen
Laten we als de milieuactivist ten strijde
trekken tegen de schenders van deze aarde,
want het mag dan maar een eerste stap zijn,
het is een eerste stap
Laten we woestijnen herscheppen tot tuinen
en huizen bouwen die geuren naar blauwe lavendel en witte jasmijn
Laten we begrijpen wat liefde is en onthouden
dat dat alles is, of toch bijna
Laten we beloven het onmogelijke te doen,
ik voor jou, jij voor mij, en er nu mee beginnen.
Laten we mens worden,
Hem achterna
Gezongen zegenwens: Dat je de weg mag gaan
Twee monniken reizen samen. Op een gegeven moment komen ze bij een rivier met een sterke stroming. Als de monniken voorbereidingen treffen om de rivier over te steken, zien zij een jonge mooie vrouw ook een poging doen om over te steken. De vrouw vraagt of ze haar willen helpen.
De oudste monnik neemt daarop de vrouw op zijn rug, draagt haar zo de rivier over en zet haar weer neer aan de overkant. De andere monnik is hiervan erg overstuur, maar zegt niets. Beiden lopen verder en de oudste monnik merkt dat zijn metgezel opeens stil is en vraagt: “Is er iets aan de hand, je lijkt erg van streek?” De jongste monnik antwoordt: “Als monniken mogen we een vrouw niet aanraken, hoe kunt u dan die vrouw op uw rug de rivier overdragen?”
De oudste monnik antwoordt: “Ik liet de vrouw al een tijd geleden achter bij de oever, maar het lijkt of jij haar nog steeds op je rug draagt.”
|
Muziek:
Confiance, van de cd: Émotions van Frits Feldbrugge, gespeeld door Cathelijne Noorland
Have a little faith in me- John Hiatt, van de cd : The best live
Teksten uit:
Met de dood voor ogen- Henri Nouwen
De Wereld van de Wachter- Prof. Dr. Dirk de Wachter |
